شمایل‌نگاری تصاویر نسخ خطی مکتب بغداد نمونه مطالعاتی ورقه و گلشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار ‘گروه باستان‌شناسی، واحد ورامین پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ایران

چکیده

روش‌های مطالعه و تحلیل تصاویر در مطالعات هنر و تاریخ هنر اهمیت بسیاری دارند. شمایل‌نگاری به‌عنوان یک رویکرد غیر تاریخی، در تحلیل‌هایش تأکید خود را بر عناصر شکلی قرار می‌دهد که در مقابل عناصر محتوایی قرار می‌گیرند. شکل به‌عنوان نمود بیرونی یک اثر، مخاطب را به درک مفهوم یا معنی نهفته در آن راهنمایی می‌کند و دریچه ورود به محتوا است. نگارگری به‌عنوان عنصری تزئینی در بناها و نسخ خطی برای انتقال پیام‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی همواره از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. بعد از نفوذ سلجوقیان در دربار عباسیان شاهد تغییرات چشمگیری در شیوه کتاب‌آرایی رخ داد. نتیجه این نفوذ را می‌توان در به وجود آمدن تصاویر برخی از نسخه‌های عربی متأثر از آثار ایرانی و آسیای میانه در کتاب‌آرایی دوران عباسی نام برد. در این مقاله با بهره‌گیری از تصاویر نسخ خطی مکتب بغداد نمونه موردی رسالهٔ ورقه و گلشاه همراه با علم نشانه‌شناسی تحلیل می‌شود. پژوهش ابتدا به معرفی ویژگی مکتب بغداد پرداخته سپس با در نظر گرفتن نشانه‌شناسی نگارگری به این نتیجه دست می‌یابیم که بین تصویرگری عرب و ساسانی پیوندی وجود دارد که به‌گونه‌ای در شکل‌گیری آثار مکتب بغداد نقش بسزایی داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iconography of Manuscript Images of Baghdad School :Case Study of Varqe and Golshah

نویسنده [English]

  • Bita Sodaei
Department of Archaeology, Varamin-Pishva Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Methods for studying and analyzing images are important in art studies and art history.  Iconography as a non-historical approach in its analyzes, places emphasis on the elements of the form that are placed against content elements.  The shape as the external representation of an art leads the audience to an understanding of the concept or meaning implied in it and is the gateway to the content.  Painting as a decorative element in monuments and manuscripts has always been of great importance for the transmission of social, cultural and political messages. After the Seljuqs' influence in the Abbasid court, there were significant changes in the style of the book design. The result of this influence is the creation of images of some Arabic versions influenced by Iranian and Central Asian works in the Abbasi's writing book. In this paper, by using images of manuscripts in the Baghdad school, a case study of the Varaqe and Golshah treatise with semiotic science is analyzed.  The study initially introduced Baghdad schooling. Then, with the emphasis on painting semantics, we find that there is a link between the Arabic and Sassanian illustrations that have played a significant role in shaping the works of the Baghdad school.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iconography
  • Manuscripts
  • Baghdad School
  • Varaqe and Golshah