بررسی تأثیر آموزه های بینامتنیت بر تحلیل هنرهای کاربردی(مطالعه موردی نقوش تزیینی سفال های نیشابور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، پژوهش هنر .دانشگاه مازندران

2 دانشیار، دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران

چکیده

هنرهای کاربردی از مهم ترین آثار به  جای مانده ی تمدن کهن ایران است. این آثار موضوع مطالعه و پژوهش رشته های مختلفی بوده و از جنبه های گوناگونی به آن ها پرداخته شده است. تحلیل های انجام شده در برخی از رویکردهای پژوهشی، ابعاد مختلف این آثار را به طور مستقل و یا نهایتاً در بستر دوره ی تاریخی ای که آثار در آن پدید آمده اند مورد بررسی قرار می دهند. از این دست، شاهد پژوهش هایی هستیم که در آن ها غالباً به دسته بندی فرم، تکنیکِ ساخت، نقوش (هندسی، حیوانی، گیاهی و...) و ابعاد دیگر آثار اکتفا شده و ماهیت، معنا و هستی واقعی این آثار ارزشمند، مغفول و آشکار نشده باقی مانده است. متفکران حوزه ی بینامتنیت با ارائه ی تلقی جدیدی از مفهوم متن، این دستاورد را عرضه داشتند که  هیچ متنی خودبسنده نیست و هر متن در آن واحد، هم بینامتنی از متون پیشین و هم بینامتنی برای متون پسین خواهد بود. با گسترش مفهوم متن، نوشتار (نشانه های زبان شناسیک) تنها مصداق متن نبوده و هر پدیده ی تاویل پذیری را می توان به مثابه ی متن در نظر گرفت. از این رو هر پدیده ی دارای ماهیت متنی را با بکارگیری روش های خوانش متن، می توان مورد خوانش قرار داد.
سوالی که مطرح می شود این است که رویکرد بینامتنیت را چگونه می توان برای خوانش و تحلیل هنرهای کاربردی مورد استفاده قرار داد؟
در این مقاله برای پرداختن به این مسئله و پاسخ به سوال پژوهش، نقوش سفال های نیشابور مورد مطالعه ی موردی قرار گرفته است. باتوجه به اینکه بینامتنیت در نزد متفکران مختلف و دوره های گوناگون تعابیر متفاوتی داشته، در این مقاله به طور خاص از تعبیر بینامتنیت نزد ژولیا کریستوا و رولان بارت بهره برده شده است. این پژوهش نشان داد که رویکرد بینامتنیت می تواند به عنوان یک بستر نظری و به مثابه امکانی جدید در پژوهش های هنری برای تعمق بیشتر در مسئله و بالابردن دقت نظر فلسفی در حل آن مثمر ثمر واقع گردد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Intertextuality Effect on the Analysis of Applied Arts(Case Study: Nishapur Ceramics Decorative Motifs)

نویسندگان [English]

  • Saied Akhavani 1
  • Fattaneh Mahmoudi 2
1 M.A, Art Research Student, University of Mazandaran
2 Associate Professor, Faculty of Art and Architecture, University of Mazandaran
چکیده [English]

     Applied arts are the most important works of ancient Iran civilization. These works are the subject of researches from different aspects.
The analysis have done in some of the research approaches, examined different aspects of the works independent or at least in the context of the historical period in which the works were created.
Typically in most researches, the form is categorized or techniques, motifs (geometric, animals, plants, etc.) and other aspects of the works of art are sufficient studied. And the nature, meaning and the real existence of the works, may be neglected and remains undetected.
Theories in the field of intertextuality, have been providing a new understanding of the text, which conveys that, that no text is self-sufficient, and each text at the same time will be an intertextual concept of previous texts and next texts. With the expansion of the concept, text (linguistic signs) is not the only applicable text and interpretable phenomenon but also can be considered as text. Therefore every phenomenon of the text can be read by using methods of intertextuality.
The question of this paper is: how intertextuality approach can be used for reading and analyzing of applied arts? In this paper to answer the research question, Nishapur pottery designs are considered as the case study of research.
Since intertextuality is being a famous concept among different scholars, and because in different periods, it has different interpretations, in this paper Julia Kristeva and Roland Barthes theories are the fundamentals for analysis.
This study showed that the intertextuality approach can be used as a theoretical basis and a new possibility for art researches in order to gain further more accurate results.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intertextuality
  • Applied Arts
  • Pottery decorative motifs
  • Nishapur Pottery
  • Mesopotamian art