کاربرد نسخه‌شناسی در تبیین میزان وابستگی کتاب‌آرایی عثمانی به هنر و ادب ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشکده هنر، دانشگاه نیشابور

چکیده

پژوهش‌ها و اسناد بسیاری، نشانگر تاثیرپذیری کتاب‌آرایی عثمانی از فرهنگ و هنر همسایه شرقی آن «ایران»، از آغاز شکل‌گیری نخستین کارگاه‌های هنری عثمانی تا دوران افول سنت کتاب‌آرایی در این منطقه است. نخستین نسخ مصور کارگاه‌های کتاب آرایی عثمانی در نیمه دوم قرن نهم هجری، با الگو قرار‌دادن مکاتب هنری ایران تولید شدند و بعد از آن نیز تاثیر هنر ایرانی تا پایان رونق سنت کتاب آرایی عثمانی در نیمه دوم قرن یازدهم هجری دوام آورد.
پژوهش حاضر قصد دارد تاثیرپذیری هنر کتاب‌آرایی عثمانی از هنر ایرانی را از منظری متفاوت و به روش کاربردی به اثبات رساند. بدین ترتیب که با به کارگیری اطلاعات نسخه‌شناسی یکصد نسخه مصور نفیس عثمانی، ویژگی‌های ادبی هنری این آثار را استخراج و تحلیل نموده و به عنوان راهکاری جهت شناسایی میزان وابستگی نسخ به مرجعی خاص پیشنهاد نماید. نسخه‌شناسی به صورت عام مهارت و دانشی است که به‌وسیله آن می‌توان نسخه‌های خطی را از جنبه‌های گوناگون توصیف و معرفی کرد. بدین ترتیب پژوهش حاضر در پی پاسخ بدین پرسش این است: بررسی اطلاعات نسخه‌شناسی نسخ مصور نفیس عثمانی تا چه میزان می‌تواند در تبیین وابستگی کتاب‌آرایی این دیار به هنر و ادب ایرانی موثر واقع شود؟
نتایج تحقیق نه تنها چشم‌انداز کلی را از وضعیت تولید نسخ مصور در کارگاه‌های کتاب آرایی عثمانی در اختیار می‌گذارد و ارتباط تنگاتنگی را بین این آثار با هنر و ادب ایرانی نمایش می‌دهد، بلکه روش نسخه‌شناسی را به عنوان روشی کاربردی و مفید در تحلیل و اثبات داده‌ها مطرح می‌نماید. این پژوهش از حیث ماهیت کاربردی توسعه‌ای و از نظر روش تاریخی و تحلیلی است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Usage of Codicology in Researches Studying the Influence of Persian Arts & Culture on Ottoman’s Manuscripts

نویسنده [English]

  • Farzaneh Farokhfar
Instructor, Art School, University of Neyshaburs
چکیده [English]

 
Many studies and documents indicate the influence of Persian Arts & Culture on the Ottomans manuscripts, from the beginning of the formation of the first Ottoman schools until the fall of this tradition book in their area. In the second half of the fifteenth century the first Ottoman illustrated manuscripts were produced under the influence of Iranian art schools. The impact of Iranian arts continued until the end of the Ottoman art schools in the second half of the sixteenth century.
 
The aim of this paper is to prove this theory in a different and practical way. The question is that: How a review of the codicology information of the best Ottoman illustrated manuscripts, can prove the Influence of Persian Arts & Culture on the Ottomans manuscripts? For this purpose codicology information of
 
100 copies of the best Ottoman illustrated manuscripts are reviewed and the literary and artistic features of these works have been extracted and analyzed. Finally this approach is suggested as a way to determine the degree of dependency of the manuscript to a particular reference.
 
The research results not only provide a general perspective on the status of the production of illustrations in the Ottoman art workshops and shows a close relationship between these works and Iranian arts and culture, but also it suggests the method of codicology as a useful and practical way of analyzing and verifying data.
 
The research method of this article is historical-analytical and the nature of this is functional and developmental. The method of collecting resources is documentar
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Ottoman
  • Book-designing
  • Codicology