مقایسه‌ی سیر تغییر در سبک معماری و تزیینات برخی از آرامگاه‌های منطقه‌ی لواسانات و رودبار قصران با تعدادی از آرامگاه‌های منطقه‌ی ری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، مجتمع آموزش عالی گناباد

چکیده

آرامگاهها نقش مهمی در عصر اسلامی ایفا می‌کنند. این بناها که به طور گسترده در تمام نقاط ایران پراکنده هستند می‌توانند اطلاعات دقیقی را درباره‌ی سبکهای معماری، تزیینات، مصالح و دیگر ویژگیهای مربوط به ساختار و شکل این ابنیه ارائه دهند. وجود حکومتهای شیعی و نیز مهاجرت سادات و علویان به داخل فلات ایران، از دلایل گسترش این گونه ابنیه بوده است. با مرگ یا شهادت این افراد، آن مکانها کانونی برای رشد افکار شیعی و نیز قیام یا خیزشهای عدالت‌خواهانه می‌شد. منطقه‌ی لواسانات و رودبارقصران که در شمال تهران کنونی قرار دارد، از قدیم‌ در ارتباط مستقیم با ناحیه‌ی ری قرار داشته است و امروزه کلان شهر تهران دو منطقه‌ی مذکور را در شمال و جنوب به یکدیگر متصل می‌کند. پژوهش حاضر، مقایسه‌ای است میان برخی ابنیه‌ی موجود در منطقه‌ی لواسانات و رودبار قصران، و ناحیه‌ی ری که از لحاظ قدمت، نوع مصالح، تزیینات و سبکهای معماری مورد بررسی قرار گرفته است. داده‌ها با روش میدانی و اسنادی گردآوری شده و تحلیلها به شکل توصیفی و تحلیلی ارائه شده است. بر اساس بررسی‌های انجام شده، مقابربرجی‌شکل در هر دو ناحیه به چشم می‌خورد که چندضلعی، مضرس و کثیرالاضلاع هستند و پلان، مصالح و شکل این برج مقبره‌ها دارای مشابهت‌هایی است. مصالح آنها عمدتا لاشه‌سنگ با ملاط گچ و ساروج است و از آجرکاری نیز استفاده شده است. تزیینات بناها در نمونه‌های منطقه‌ی ری، در بخش بیرونی بنا به صورت تاق‌نماهای قوسی شکل و تیزه‌دار همراه با تزیینات آجری در سکنجها است. همچنین درناحیه‌ی لواسان نیز این تزیینات به شکل تاق‌نماهای قوسی شکل و تیزه‌دار است. وجود برخی صندوق‌های قدیمی و تاریخ‌دار به همراه نام هنرمندانی که در هر دو ناحیه کار کرده‌اند و نام سلاطین عصر، نشان دهنده‌ی تداوم اهمیت و احترام این مقابر و نیز ارتباط تنگاتنگ هنرمندان در هر دو منطقه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparison of the change in the architectural style and decorations of some tombs at Lavasanat and Rudbar Qasran region with a number of tombs in Rey region

نویسنده [English]

  • Meissam Aliei
Faculty of humanities, Archaeology Department, University of Gonabad, Gonabad, Iran
چکیده [English]

Tombs are important elements in the culture of Islamic Iran which are dispersed in throughout of Iran that by studying the architectural structure as well as the artistic and decorative elements used in them, a lot of knowledge can be obtained. The existence of Shiite governments and the migration of Sadat and Alawids into the plateau of Iran, has been one of the reasons for the expansion of such buildings. With the death or martyrdom of these people, those places became the focal point for the growth of Shiite thought as well as the uprising or uprisings for justice. Lavasanat and Rudbar Ghasran area, which is located in the north of present-day Tehran, has long been in direct contact with Rey area. Today, the metropolis of Tehran connects the two regions in the north and south. The present study is a comparison between some buildings in Lavasanat and Rudbar Qasran areas, and Rey area, which has been studied in terms of antiquity, type of materials, decorations and architectural styles. Data were collected by field and documentary methods and analyzes were presented in a descriptive - analytical method. According to studies, tower tombs can be seen in both areas, which are polygonal, ridged and multilateral. The plan, materials and shape of this tomb tower have similarities. Their materials are mainly carcass stone with gypsum mortar and mortar, and brickwork has also been used.The decorations of the building in the examples of Rey region, in the outer part of the building are in the form of arched and pointed arches along with the brick decorations in the corners. Also in Lavasan area, these decorations are in the form of arched and pointed arches. There are some old and historic caskets with the names of artists who have worked in both areas, and the name of the even kings, shows the continued importance and respect of these tombs as well as the close relationship of artists in both regions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tomb
  • Architecture
  • Decorations
  • Rey
  • Lavassanat and Rudbar Ghasran