تحلیلی بر عناصر روایی در نقاشی های مذهبی _ قهوه خانه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه طراحی و چاپ پارچه، دانشکده هنر دانشگاه سمنان، سمنان، ایران (نویسنده مسئول)

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه ارتباط تصویری، دانشکده هنر،دانشگاه سمنان،سمنان،ایران

چکیده

نقاشی قهوه‌خانه‌‌ای، شیوه‌‌ای از نگارگری ایرانی است که توسط هنرمندان غیررسمی و غیردرباری و به‌اصلاح، مکتب‌ندیده با درون‌مایه‌های رزمی، بزمی و مذهبی پدیدار شد. این نقاشی‌ها کاملاً سویۀ عامیانه داشته و هم‌ذات با دیگر جنبه‌ها و شیوه‌های فرهنگ عامیانه رشد کرده و بالنده شدند. فرهنگ کارکردی این نقاشی‌ها به گونه‌ای بوده که همراه با دیگر فرهنگ‌‌های شفاهی عامیانه، مانند تعزیه‌خوانی و مرثیه‌‌خوانی، دگرگونی و تحول جامعه را پذیرا شد و در قالب شیوۀ نقالی که ریشه در فرهنگ گذشته‌‌های نه چندان دور در دورۀ اسلامی (دورۀ آل بویه) داشت، خود را نمایان ساخت. در این شیوه، نقاش کمتر در پی زیبایی است و بیشتر تلاش دارد اندیشه‌های مذهبی خود را در قالب پیروزی خیر بر شر و نیز غلبۀ اولیا بر اشقیا در قالب قراردادهای تصویری نشان دهد. علت تنوع در ترسیم این پرده‌ها با وجود شباهت موضوع در کلیت روایت‌ها مسالۀ اصلی این مقاله است. پژوهش بر مبنای این فرضیه شکل گرفته که برخی روایت‌های مصوّر در پرده‌های مذهبی، ریشه در باورهایی عامیانه و نادرست دارد که صرفاً جهت ایجاد جذابیت برای مردم عامه در این پرده‌ها به تصویر درآمده‌اند. و هدف شناسایی و رمز‌گشایی برخی روایت‌های عامیانه در این نقاشی‌هاست. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی-تحلیلی با استناد به نقاشی‌های چهار استاد سرآمد این مکتب (حسین قوللر آقاسی، محمد مدبر، عباس بلوکی‌فر و محمد فراهانی) است. نتایج تحقیق، بیانگر آن است که نقاشان این مکتب عمدتاً افرادی فاقد سواد خواندن و نوشتن بودند و صرفاً در جهت عامه‌فهم و جذاب کردن وقایع کربلا برای بیان مظلومیت اهل‌بیت، مبادرت به ترسیم این روایت‌ها می‌کردند که صحت و سقم برخی از این روایت‌ها در هیچ‌کدام از منابع مرتبط به وقایع کربلا تأیید نشده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An analysis of narrative elements in religious paintings - coffee house

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Mehrnia 1
  • Zainab Grossi 2
1 Assistant Professor, Department of Textile Design, Faculty of Art, Semnan University, Semnan, Iran. (Corresponding Auther)
2 M.A. Graphic Design, Department of Graphic Design, Faculty of Art, Semnan University, Seman, Iran (graduated student)
چکیده [English]

Coffee house painting is a style of Iranian painting that was created by unofficial and non-court artists after the reformation of the Nadideh school with martial, religious, and religious themes that emerged by the artists of the Nadideh school. These paintings have a completely folk style and they grew and flourished with other aspects and methods of folk culture. The functional culture of these paintings is such that together with other folk oral cultures such as reciting prayers and reciting prayers, it has accepted the transformation of the society and in the form of a metaphorical style that is rooted in the culture of the not-so-distant past in the period Islamic (Al-Buyeh period) had revealed itself. In this way, the painter is less in pursuit of beauty and tries more to show her religious thoughts in the form of the victory of good over evil and the victory of the saints over the hypocrites in the form of pictorial conventions. It seems that some illustrated narratives in religious curtains are rooted in popular and false beliefs that are depicted in these curtains just to create attraction for the common people. The main purpose of this article is to identify and decode some folk narratives in these paintings. The reason for drawing some unrealistic beliefs in describing the event of Ashura is the basic and central question of this research. The research method in this article is descriptive-analytical based on the paintings of four leading masters of this school. The results of the research show that the painters of this school were mostly illiterate people, and only in order to make the events of Karbala more popular and attractive, in order to express the oppression of the Ahl al-Bayt family, they tried to draw these narratives, which the truth and accuracy of some None of these narrations have been confirmed in any of the sources related to the events of Karbala and also by competent scholars.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coffee house painting
  • Religious curtains
  • religious traditions
  • folk beliefs