بررسی و تحلیل ویژگیهای کاربردی و فنی پل‌بند عضُدی(امیر) بر روی رودخانه کُر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه مرمت بناهای تاریخی، دانشکده هنر، دانشگاه سمنان، ایران

چکیده

نمونه های متعددی از سازه های تاریخی و کاربردی موسوم به پل‌بند، بر رودخانه های ایران به جای مانده‌اند که علاوه بر تسهیل آمد و شد در دو سوی رود، موجب بالا آمدن سطح آب می‌شدند و آبیاری مزارع و راه اندازی آسیاب‌ها را ممکن می‌کردند. در سال های اخیر مطالعاتی در مورد این سازه‌ها، از جمله پل‌بند امیر در استان فارس، به انجام رسیده است. مسئله این است که اغلب این مطالعات به صورت توصیفی است و به شرح تاریخ، کاربرد، شکل اجزای معماری و مصالح محدود می‌شود و در کمتر مواردی به سازِکار مهندسی و درک فنیِ گذشتگان در طراحی و ساخت آنها، پرداخته شده است. بنابراین در پژوهش حاضر تحلیل و تبیین نیروها و تنش های وارد بر پل‌بند امیر، به منظور شناخت فنی آن، مورد توجه است. فرضیه این تحقیق بیان می‌دارد که ویژگی های شکلی پل‌بند امیر نقش تعیین کننده ای بر پایداری آن دارد و طراحی و ساخت این پل‌بند بر اساس درک نیروها و رفتار اجزای سازه انجام شده است. هدف از انجام این پژوهش تبیین نیروهای استاتیکی و دینامیکی وارد بر سازه‌ی پل‌بند امیر و نگاهی نو و کاربردی به ساختمان این گونه آثار مهندسیِ تاریخی است. در این مقاله، مهمترین مسائل استاتیکی موثر بر پایداری پل‌بند امیر مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به انجام رسیده است و جمع‌آوری اطلاعات با دو روش اسنادی و مطالعات میدانی حاصل شده، همچنین تحلیل داده ها بر اساس مبانیِ علوم مهندسی سازه انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که پل‌بند امیر طی ده قرن، تحت تنش‌های متعدد و تغییرات بیشمار در میزان تنش‌ها، پایداری خوبی از خود نشان داده است. این پایداری نتیجه ملاحظات و تمهیدات هوشمندانه طراح و سازندگان، در شکل و ساختمان آن بوده که بیان کننده دانش کاربردیِ گذشتگان در مهندسی سازه های آبی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating and analyzing the practical and technical characteristics of Azodi (Amir) Bridge on the Kor River

نویسنده [English]

  • Hadi Safamansouri
Historical Monuments Restoration Department, Faculty of Arts, Semnan University, Iran
چکیده [English]

There are many examples of historical and practical structures known as bridge-dams on the rivers of Iran, which, in addition to facilitating traffic on both sides of the river, caused the water level to rise and irrigated fields and started mills. made it possible In recent years, studies have been carried out on these structures, including Amir Dam Bridge in Fars Province. The problem is that most of these studies are descriptive and are limited to the description of the history, application, shape of architectural components and materials, and in few cases the engineering mechanism and technical understanding of the ancestors in their design and construction have been discussed. Therefore, in the current research, the analysis and explanation of the forces and stresses on the Amir Bridge-Dam, in order to understand it technically, is of interest. The hypothesis of this research states that the shape characteristics of Amir Bridge-Dam have a decisive role on its stability and the design and construction of this bridge-Dam has been done based on the understanding of the forces and behavior of the structural components. The purpose of this research is to explain the static and dynamic forces on the Amir Bridge-Dam structure and a new and practical look at the construction of such historical engineering works. In this article, the most important static and hydrostatic issues affecting the stability of Amir Bridge-Dam have been investigated. This research has been done with descriptive-analytical method and data collection has been done with two documentary methods and field studies, also data analysis has been done based on the basics of structural engineering sciences. The results of the research show that the Amir Bridge has shown good stability during ten centuries, under numerous stresses and countless changes in the amount of stresses. This stability is the result of the intelligent considerations and preparations of the designer and builders, in its shape and construction, which expresses the practical knowledge of the ancients in the engineering of water structures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • polband
  • amir
  • marwdasht
  • kor

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 05 آذر 1402
  • تاریخ دریافت: 19 شهریور 1402
  • تاریخ بازنگری: 28 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 05 آذر 1402