مطالعۀ نشانه شناختی نقوش قاجاری سربینه حمام وکیل شیرازبا تکیه بر الگوی سه گانۀ پیرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری، پژوهش هنر، دانشکده پژوهش های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

سربینة حمام وکیل شیراز، فضای وسیعی است که از زمان ساخت این بنا (دورة زند) تا پهلوی نقوشی بر آن مزین شده است. در دورة قاجار تصاویری از قصص قرآن کریم و ادب فارسی چون به معراج رفتن حضرت محمد (ص)، داستان حضرت یوسف (ع)، قربانی کردن اسماعیل به دست ابراهیم، شیخ صنعان و دختر ترسا شیخ عطار نیشابوری، خسرو و شیرین، شیرین و فرهاد نظامی، داستان سلطان سنجر و پیرزن و صحنه هایی از شکار در قالب آهکبری نقش شده اند. این نوشتار به دنبال پاسخ گویی به این پرسش ها است که علی رغم گسستگی موضوعات و مضامین تصاویر سربینه حمام وکیل چه مضامین و نمودهای مشترک در بین نقوش سربینه می توان یافت، ارتباط و دلیل هم نشینی این تصاویر مذهبی و ادبی روایتگر سربینه در کنار هم چیست و چرا این تصاویر ادبی و مذهبی در فضای سربینه حمام نقش شده است. این پژوهش با روش نشانه شناسی و رویکرد نشانه شناختی پیرس و نظریة مثلث نشانه ای او (موضوع، نمود، تفسیر) وکشف معنای ضمنی نشانه بر اساس مضامین و عناصر مشترک موجود در آهکبری های مصور سربینه حمام انجام شده است. براساس یافته های تحقیق، با وجود گسستگی ظاهری مضامین و موضوعات مجاور هم می توان برخی درون مایه ها و نمودهای مشترکی چون "مهربانی و مهرورزی و محبت" و "میل به تحول و تکامل انسان به تقرب" را دید که ارزشی جهان شمول و نهادینه در نهاد انسان و به یک معنا فطری است. چنانکه نظارة مکرر و تعمق در این نقوش سبب تثبیت مضامین در ذهن کاربر حمام می شود و نقش تعلیمی آن، او را به کاربردی کردن این معانی ضمنی در زندگی روزمرة  خویش ترغیب می کند.
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semiotic Study of Sarbineh motifs in Shiraz Vakil Bathroom

نویسنده [English]

  • Sahar Etehadmohkam
Ph.D. Candidate, School of Advanced studies in Arts and Entrepreneurship, Isfahan University
چکیده [English]

arbineh of  Vakil bath in Shiraz is a wide space of the building which is decorated with different motifs. In the Qajar era images of the Holy Quran in Persian literature like the story of the prophet's  Muhammad(SAW) Ascension, the story of Prophet Yusuf(AS),sacrifice of Ismail, Sheikh Sna'an and Teresa's daughter  from Sheikh Attar poems', Khosrow and Shirin, Farhad and Shirin of Nizami poems', the Story of King Sanjar and the old Woman besides the hunting scenes have been depicted in Lime Berry into tore modelling.
This study is based on the semiotics theory of Sanders Peirce(subject to interpretation) and reading stories of  explicit meanings and implications of the discovery of themes and common elements of evidence-based Lime Berry sarbineh bathroom illustrated that semiotic science pays to them. According to this study, among the many semiotic theories, Pierce theory seemed a good idea because Pierce steps include identifying a good sign; on the other hand as both subject and audience interpretation of the signs and symptoms and understanding hidden meaning of image include barrier researcher or reader to understand the implications of our evidence stems. This paper attempts to find out  the meanings and representations sarbineh images which are all based on the theory of Pierce sign icon and explores their relationship and the roles of interaction and juxtaposition works with narrative themes of sarbineh Vakil bath, lyrical mysticism. Despite the apparent fragmentation of paintings and issues surrounding some of the common used features are" the kindness, compassion and love" ,"desire for human evolution approach intended" are seen which has instituted a universal value thst is an innate human sense. The frequent use of the motifs, stabilized these concepts on the peoples’ mind and also a profound impact on the people to convey these concepts in the ordinary life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sarbineh
  • Shiraz Vakil bathroom
  • Qajar illustration
  • Pierce semiotic theory